Partekatu edukia
Osasun Kontseilaria
Kontseilari andrea:
1. 2021eko irailaren 22an, instituzio honek [...] idazki bat jaso zuen. Horren bidez, kexa bat aurkeztu zuen Osasun Departamentuaren aurrean, Antsoaingo osasun etxean euskarazko pediatria-arretarik ez jasotzeagatik.
2. Ondoren, erakunde honek Osasun Departamentura jo zuen, gai horri buruzko informazio eske.
Honako hau jartzen du jaso genuen txostenean:
“Adierazi behar da Antsoaingo osasun-zentroan, gaur egun, pediatriako plazak ez daudela euskaraz zehaztuta, eta, beraz, Antsoaingo osasun-zentroan lan egiten duten osasun-langileek ez dutela euskara jakin beharrik.
HIZKUNTZA-PLANAREN (2019-2021) arabera, euskaraz emango dute arreta:
“3. Eremu mistoko osasun-zentroetan, herritarrak artatzen dituzten mediku eta pediatra profesionalek eta administrazioko langileek, betiere osasun-zentroan hori egiteko gaitasuna duten langileak badaude. Zure osasun-zentroan ezinezkoa bada, arreta hori hurbileko zentro batean bermatzera joko da.”
3. Islatuta geratu denez, Ansoain-Antsoaingo osasun-zentroan pediatria zerbitzua euskaraz ez emateagatik aurkeztu da kexa.
Osasun Departamentuak, bere aldetik, aurretik transkribatutako txostena igorri du.
4. Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/1986 Foru Legeak 1.2 artikuluan adierazten duenez, hauek funtsezko helburuak dira:
“a) Herritarrek euskara jakin eta erabiltzeko duten eskubidea babestea eta hori betetzeko tresnak zehaztea.
b) Euskararen berreskurapena eta garapena babestea Nafarroan, euskararen erabilera sustatzeko neurriak adieraziz.
c) Euskararen erabilera eta irakaskuntza bermatzea, borondatezkotasun-, mailakatze- eta errespetu-irizpideei jarraiki, Nafarroako errealitate soziolinguistikoaren arabera”.
Legearen eremu mistoari buruzko 17. artikuluak (bertan, lege beraren 5. artikuluarekin bat etorriz, Ansoain-Antsoain udalerria ezartzen da) xedatzen duenez, “herritar orok du euskara zein gaztelania erabiltzeko eskubidea Nafarroako herri administrazioetara jotzean”.
Era berean, manamenduak ezartzen du eskubide hori bermatzeko administrazio publikoek honako hau egin dezaketela: “a) urteroko lanpostuen eskaintza publikoan zehaztu zein lanpostutarako izango den nahitaezkoa euskaraz jakitea; b) gainerako lanpostuetara iristeko deialdietan euskara jakitea merezimendu moduan baloratu”.
5. Nafarroako administrazio publikoetan, beren erakunde publikoetan eta menpeko dituzten zuzenbide publikoko entitateetan euskararen erabilera arautzen duen azaroaren 15eko 103/2017 Foru Dekretuko 3. artikuluak funtsezko helburu hau ezartzen du lege-aurreikuspen horren garapenean: “Eremu mistoan, herritarrek Nafarroako administrazio publikoetara, beren erakunde publikoetara eta menpeko dituzten zuzenbide publikoko entitateetara jotzeko euskara nahiz gaztelania erabiltzeko duten eskubidea ahalbidetzea” [1 b) atala].
6. Arau-esparru horretan, eta kexa aurkeztu duen elkarteak egindako eskaera kontuan hartuta, Ansoain-Antsoain udalerriko guraso-talde baten ordezkaritzan, erakunde honek egoki ikusten du Osasun Departamentuari iradokitzea behar diren neurriak har ditzala Ansoain-Antsoaingo osasun-zentroan (eremu mistoan dago kokatuta) osasun-arreta euskaraz eman ahal izateko, administrazio- eta erizaintza-arretaren alderdi orokorretan bada ere; eta, hala badagokio, osasun-arretan ahal den neurrian.
7. Beraz, eta Nafarroako Foru Komunitateko Arartekoaren erakundea arautzen duen uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legearen 34.1. artikuluak ematen dizkion eskumenen arabera, hau jo du beharrezkotzat:
Osasun Departamentuari iradokitzea behar diren neurriak har ditzala Ansoain-Antsoaingo osasun-zentroan (eremu mistoan dago kokatuta) osasun-arreta euskaraz eman ahal izateko, herritarrek hizkuntza hori erabiltzeko eskubidea erabiltzen dutenean, administrazio- eta erizaintza-arretaren alderdi orokorretan bada ere; eta, hala badagokio, osasun-arretan ahal den neurrian.
Nafarroako Foru Komunitateko Arartekoaren erakundea arautzen duen uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legearen 34.2. artikuluari jarraikiz, eta aginduzkoa betez, Osasun Departamentuak bi hileko epean jakinarazi beharko du ebazpen hau onartzen duen eta, dagokionean, hura betetzeko zer neurri hartu dituen.
Lege-agindu horretan xedatzen denez, aipatutako administrazio publikoak arartekoaren erabakia onartzen ez badu, erakunde honek erabaki dezake gai hori 2021. urteari dagokion urteko txostenean sartzea eta Nafarroako Parlamentuan azaltzea, jarrera hori izan duen administrazio publikoa berariaz aipatuz, baldin eta arartekoaren iritziz erabakia onartzea posible bazen.
Adeitasunez, zure erantzunaren zain,
El Defensor del Pueblo de Navarra
Nafarroako Arartekoa
Francisco Javier Enériz Olaechea
Partekatu edukia