Urriaren 9ko 197/2009 Ebazpena, Nafarroako Arartekoarena, [?] jaunak aurkeztutako kexari buruzkoa.

2009 urria 09

Hirigintza eta Etxebizitza

Gaia: Deslinde de vial público con resultado de requerimiento de retirada de cerramiento que cuenta con licencia municipal de obras

Exp: 09/570/U

Nº: 197

Elebitasuna

AURREKARIAK

2009ko abuztuaren 31n, [?] jaunak aurkeztutako idazki bat sartu zen erakunde honetan. Horren bidez, kexa bat agertzen zuen Arakilgo Udalaren eta Errozko Kontzejuaren aurka, lursail baten itxitura kentzeko kontzejuak egindako errekerimenduarengatik.
Azaltzen zuen 2005ean, [?]. poligonoko [?]. lursaila itxi zuela, hain zuzen ere Errozko Kale Berriko [?]. zenbakian. Udalak itxitura hori egiteko baimena eman zuen. Baimen hori Arakilgo alkatearen 2005eko urtarrilaren 10eko Ebazpenaz eman zen.
Adierazten zuen Kale Berriko 25ean dagoen bide publikoarekiko mugaketa-espediente bat izapidetu ondoren, 2009ko maiatzaren 5ean, lursailaren itxitura kentzeko errekerimendua egin zitzaiola.
Azkenean eskatzen zuen erantzukizuna duen ente administratiboak bere gain har zitzan jarduera administratiboak ekarri dizkion kalte guztiak; edo, bestela, berriz ere baimena eman ziezaiola lursaila ixteko.
Kexa horri buruz ebazpen egokia emateko eta Nafarroako Foru Komunitateko Arartekoari buruzko uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legean erakunde honi emaniko ahalmenez baliatuz jarduteko zein aukera dauzkagun zehazteko, Arakilgo Udalari eta Errozko Kontzejuari idazki bana igorri genien, kexan planteaturiko gaiari buruz informazioa eman zezaten.
Irailaren 14an, Arakilgo Udalaren txostena sartu zen erakunde honetan. Honakoa azaltzen du:
1. Lehena: 6/90 Foru Legeko 39. artikuluan xedatuaren arabera, kontzejuek eskumenak dauzkate hirigintza lizentziak emateko, udalak txosten loteslea eman ondoren. Errozko Kontzejuak, 2004ko martxoaren 25eko bilkuran, erabaki zuen 4 urtez Arakilgo Udalari eskuordetzea hirigintza lizentziak emateko eskumena.
2. Bigarrena: [?] jaunak Arakilgo Udalari obretarako lizentzia eskatu zion, Errozko [?]. poligonoko [?]. lursaila ixteko. Obretarako lizentzia hori alkatetzaren 2005eko urtarrilaren 10eko ebazpenaz eman zen, behin zuinketa-akta egin ondoren. Zuinketa-akta horretan, Errozko Kontzejuak, kontzejuburu [?]en bitartez, bere adostasuna adierazi zuen.
3. Hirugarrena: Argitu beharra dago ez dagoela inongo lege-agindurik lursail bat ixteko lanen gaineko zuinketa-akta egiteko betebeharra ezartzen duenik. Udalak berariaz gehitu duen neurria da, zeren eta lursailak jabari publikoarekin egiten baitu muga, ahal den segurtasun juridiko handienarekin jokatzeko. Gainera, kontzejuari gonbitea egiten dio bidezkotzat jotzen duena adieraz dezan.
4. Laugarrena: Gero, Errozko Kontzejuak, [?] jaunak eginiko lanarekin ados egon ez eta mugaketa- eta ikerketa-espedientea abiarazi zuen. Hartan ondorioztatzen da [?]. poligonoko [?]. lursaileko azaleraren zati handi bat jabari publikokotzat kalifikatutako lurzorua dela. Espediente horretan egiteko geratu diren jarduerak honakoak dira: kasuko katastro-aldaketa eta Iruñeko 8. Jabetzaren Erregistroan inskribatzea.
5. Bosgarrena: Behin mugaketa- eta ikerketa-espedientea bukatuta, Errozko kontzejuak Arakilgo Udalari eskatu zion bera izateko [?] jaunari eskatuko ziona itxitura ken zezan. Udalak erantzun zuen hori kontzejuaren eskumen bat dela, mugaketa- eta ikerketa-espedientea izapidetzeko eskumena bezalaxe, eta horregatik kontzejuak egin behar zuela errekerimendua.
6. Seigarrena: Azkenik, adierazi beharra dago obretarako lizentzia, araututako ekintza bat den aldetik, alkatetzaren 2005eko urtarrilaren 10eko ebazpenaren bidez eman zela, eta eskatutakoa Arakilgo arau subsidiarioetan eta hirigintza antolamenduaren gainerakoan ezarritakoari dagokiola. Halaber, ixteko lanak egin aurretik, udalak zuinketa-akta formalizatzeko neurria gehitu du, eta Errozko Kontzejuak berak formalizatu zuen. Horrenbestez, obretarako lizentzia hori Zuzenbidearen araberakoa dela, alde batera utzita Errozko Kontzejuak, bere eskumenen esparruan, geroan mugaketa- eta ikerketa-espedientea izapidetu nahi izatea, hain zuzen ere kontzejuaren jabetzapeko lurzoruaren eta partikular baten lurzoruaren arteko mugak argitzeko, muga horiek lausoak direlako.
3. Urriaren 1ean, Errozko Kontzejuaren txostena sartu zen erakunde honetan. Honakoa azaltzen du:
1. [?] jaunaren erreklamazioaren xedea berak parte hartu duen administrazio-prozedura batzuetatik eratorritako zenbait jarduera dira. Aplikatzekoa den legediaren edukiaren arabera, ebazpenen berri eman zaio eta jakinarazi zaio zein errekurtso jar ditzakeen eta haietarako zein epe dauden, Zuzenbidearen arabera.
2. Halaber, adierazi beharra dago hirigintza lizentzia ematen dela, betiere, hirugarrenei kalterik egin gabe. Erreklamaziorik izanez gero, aurretik zuinketa-akta formalizatu behar da, lursail partikularraren mugakidea titularitate publikoa duen lursail bat delako.
3. [?] jaunak, bere jabetzakoak diren eta mugakideak ez diren finka batzuen itxiera dela eta, biak batera itxi nahi izan ditu, eta itxitako eremuan sartu nahi izan ditu kontzeju honen jabetzapekoak diren lurrak, bide gisa erabiltzen direnak.
4. Horixe ondorioztatzen da mugaketa- eta ikerketa-espedientetik, zeina Errozko Kontzejuaren eskumenen barruan sartzen baita.
5. Erreklamazio-egileak, egitate hori aitortuta, adierazi du titulartasun publikoko lursaila erosi nahi duela. Errozko Kontzejuak ez dio ikus-onespenik eman besterentze horri.
6. Errozko Kontzejuaren jarduera Zuzenbidearen araberakoa izan da guztiz, eta, betiere, administrazioarekiko auzien jurisdikzioaren menpean egon da; izan ere, erreklamazio-egileak, bere burua kaltetutzat joz gero, jurisdikzio horretara jo ahal zuen jada bere oniritzi juridikoaren ondorioz irmoak diren ebazpenak aurkatzeko, edo oraindik ere irmoak izatera iritsi ez diren beste batzuk aurkatzeko.

AZTERKETA

Arakilgo alkatearen 2005eko urtarrilaren 10eko Ebazpenaz –gaian eskuduna zen Errozko Kontzejuak eskuordetuta–, lizentzia eman zitzaion [?] jaunari –kexa-egileari– Errozko [?]. poligonoko [?]. lursaila ixteko obrak egiteko. Ebazpenaren hirugarren puntuan zehaztu zen “obrei ekin aurretik, zuinketa-akta egin beharko dela, zeren eta egin nahi diren itxiturek jabari publikoarekin muga egiten baitute”.
2005eko ekainaren 10ean, obraren zuinketa egin zen, eta akta ere egin zen. Honakoek sinatu zuten: Arakilgo Udaleko alkatea, Errozko kontzejuburua, Udaleko arkitekto aholkularia eta lizentziaren onuraduna ([?] jauna).
Ixteko lanak lortutako hirigintza lizentziaren arabera eta zuinketa-aktan ezarritakoa betez egin zituen kexa-egileak.
Obra bukatu ondoren, Errozko Kontzejuak, 2006ko azaroaren 29an, 6. poligonoko 43. lursailaren eta mugakide den bidearen arteko mugaketa-espedientea abiatzea erabaki zuen. Espediente horren ondorioz, Errozko Kontzejuak, 2009ko maiatzaren 5eko bilkuran, honakoa erabaki zuen: “Kale Berriko [?]. zenbakian, [?]. poligonoko [?]. lursailean, dagoen bide publikoaren mugaketa-espedientearen egoera ikusita, eta egindako mugaketa behin betiko onetsi ondoren, Kontzejuko Batzarrak honakoa erabaki zuen aho batez: [?] jaunari errekerimendua egitea gehienez ere 15 eguneko epean, hau jasotzen duenetik kontatzen hasita, egindako itxiturak bere borondatez ken ditzan; halaber, berariaz ohartaraztea aipatutako epean egiten ez badu, Errozko Kontzejuak haren bizkar kenduko dituela”.
Kontzejuaren erabakiari dagokionez, erakunde honek uste du honako zehaztapen hauek egin behar direla:
1. Nafarroako Toki Ogasunari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legeak toki entitateei beren ondasunak defendatzeko, zaintzeko eta berreskuratzeko ahalmenak esleitzen dizkie (110. artikulua eta ondokoak). Hartara, betebehar bat ezartzen die: beren ondareko ondasunak eta eskubideak kontserbatzearen, defendatzearen, berreskuratzearen eta hobetzearen alde lan egitea eta haiek defendatzeko behar diren ekintzak gauzatzea. Ahalmen horiek nahitaez bete beharrekoak dira, antolamendu juridikoak interes orokorra zaintzeko esleitutakoak baitira. Hartara, ahalmen horiek aldi berean botereak eta betebeharrak dira titularra den toki entitatearentzat, eta haietaz baliatzea ezin saihestuzkoa da (gauza bera dio Herri administrazioen araubide juridikoaren eta administrazio prozedura erkidearen Legeko 12. artikuluak).
2. Bide publikoaren mugaketari buruzko behin betiko onespenak –zeinak, dirudienez, emaitza gisa eman baitu [?]. lursailaren itxituraren zati bat, hau da, [?]. lursailaren zati bat, bidearen barruan dagoela– ez dio berez kontzejuari ahalmenik ematen besterik gabe hirigintza lizentziaren arabera eginiko itxitura bat eraits dadin erabakitzeko. Izan ere, behin lursaila ixteko obretarako lizentzia eman ondoren, kontzejuak ezin du obrak eraisteko agindurik eman eta ezin ditu, ezta ere, itxiturak berak eraitsi soilik Nafarroako Toki Entitateen Ondasunei buruzko Erregelamenduko bigarren atalean (37. artikulutik 72. artikulura) ezarritakoan babesa bilatuz, lurra jabari publikokoa dela uste izateagatik.
43. lursaila ixteko gaikuntza eman duen titulua hirigintza-lizentzia bat izan da. Geroko ikerketa batzuen ondorioz, Administrazioak egiaztatu baldin badu lizentzia legez kontra edo modu irregularrean eman zela, hura deuseztatzeko arauetan ezarritako prozedura erabili beharko du. Kasu zehatz honetan, lizentzia Administrazioak bere kabuz berrikus zezakeen (Herri administrazioen araubide juridikoaren eta administrazio prozedura erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legeko 102. artikulua, 62.1.f) artikuluarekin lotura duena). Behin lizentzia deuseztatu ondoren, hautsitako antolamendua fisikoki berrezarri beharko du, hau da, jabari publiko batean eraiki zena eraitsi beharko du. Lizentzia deuseztatzeko eskumena, berrikusteko ekintza heldu den organoari dagokion toki entitatearena da. Kasu honetan, Arakilgo Udalaren Osoko Bilkuraren eskumena da (Toki Araubideko Oinarriei buruzko apirilaren 2ko 7/1985 Legeko 110.1 artikulua).
Kontzejuaren txostenean eta lizentzian bertan esaten da lizentzia “hirugarrenei kalterik egin gabe ematen dela”. Egia da Toki Korporazioen Zerbitzuei buruzko Erregelamenduko 12. artikuluaren arabera lizentziak “jabetza-eskubidea eta hirugarrenen kaltea salbuetsiz” ematen direla, baina egia da, orobat, agindu horren esanahia eta norainokoa kanpokoa dela eta garrantzirik gabea Kontzejuak bilatzen duen jabetzaren berreskuratzeari dagokionez. Hau da, Kontzejuak jarraitutako bidea desegokia da, nahikoa ez izateagatik (Auzitegi Gorenaren Administrazioarekiko Auzien Salaren 1985eko urriaren 31ko epaia). Toki entitateen ondasunei buruzko legediak berariazko bideak ezartzen ditu jabari publikoko ondasunak berreskuratzeko, baina kontuan hartu behar da kasu honetan tartean hirigintza-lizentzia bat badagoela.
Kexaren xedea den kasuan, bi ekintza administratibo daude –hirigintza-lizentzia eta zuinketa-akta–, zeinek mugatu baitute 43. lursaileko zati bat kexa-egilearen ondasun pribatua dela; izan ere, zati hori, geroan, egindako mugaketaren ondoren, jabari publikokoa dela ondorioztatu da.
Hirigintza-lizentzia bat deuseztatzeak, bai bide administratiboan, bai bide jurisdikzionalean, kalte eta galera batzuk eragiten ditu, zalantzarik gabe (gure kasuan, egindako obra eraistea, itxitura berria egitea eta abar). Horrenbestez, titularrak bere ondarean kalte bat jasotzen du, Administrazioaren jarduera zuzengabeak zuzenean erakarria, eta horrenbestez kalte-ordaina jasotzeko eskubidea dauka (Lurraldearen Antolamenduari eta Hirigintzari buruzko abenduaren 20ko 35/2002 Foru Legeko 86.2.c) artikulua).
Eta hirigintza-lizentzia ematerakoan ez denez atzeman titularrari egotz dakiokeen dolu edo errurik, bidezkoa da hari kalte-ordaina ematea, administrazio publikoen ondare-erantzukizunari buruzko arauen arabera.

Aurreko guztia dela eta, erakunde hau arautzen duen foru legeko 34.1 artikuluan ezarritakoari jarraituz

EBATZI DUT:

Arakilgo Udalari eta Errozko Kontzejuari gomendatzea beren kabuz berrikus dezaten emandako hirigintza-lizentzia, eta hura deuseztatu ondoren, interes orokorraren izenean, jabari publikokoa den ondasuna legez eta materialki berreskura dezaten; eta ondoren, kexa-egileari kalte-ordaina ordain diezaioten, eragindako eta egiaztatutako kalte-galera guztiengatik, hain zuzen ere Arakilgo Udalaren eta Errozko Kontzejuaren jarduera zuzengabearen ondorioa izan direnengatik, eta, azkenik, nolanahi ere, aurkeztutako eskabideei berariazko erantzuna eman diezaieten.
Arakilgo Udalari eta Errozko Kontzejuari bi hileko epea ematea erakunde honi jakinarazteko behar diren neurriak hartu dituzten azaldutako zentzuan edo hori ez egiteko arrazoiei buruz informatzeko; eta ohartarazten zaie hala egiten ez badute, gertatutakoa 2009ko ekitaldiari buruz Nafarroako Parlamentuan aurkeztuko dudan urteko txostenean jasoko dudala.
Erabaki hau Arakilgo Udalari eta Errozko Kontzejuari eta kexa-egile [?] jaunari jakinaraztea, eta haiei jakitera ematea erakunde hau arautzen duen Foru Legeko 35.4 artikuluan ezarritakoaren arabera, ez dela zilegi ebazpen honen kontrako errekurtsorik jartzea.

Nafarroako Arartekoa

Francisco Javier Enériz Olaechea