Bilaketa aurreratua

Ebazpenak

Nafarroako Arartekoaren Ebazpena (Q24/701). Horren bidez, Altsasuko Udalari herritarren eskaerei garaiz eta behar bezala erantzuteko legezko betebeharra gogorarazten zaio.

2024 iraila 27

Nekazaritza, Merkataritza, Industria eta Turismoa

Gaia: Kexaren egilea ez dago ados Altsasuko Udalak kalez kaleko bi salmenta-postu jartzeko baimena ukatu izanarekin.

Altsasuko alkatea

Alkate jauna:

1. 2024ko ekainaren 27an, instituzio honek (…) andrearen idazki bat jaso zuen. Horren bidez, kexa bat aurkeztu zuen bi kalez kaleko salmenta-postu jartzeko baimena ukatzeagatik.

Idazki hartan, hauxe zioen:

a) 2022an Altsasun jostailuak eta azukre-kotoia saltzeko postu bat jartzeko baimena eskatu zuen, eta Udalak onetsi egin zuen eskaera hori.

b) Ondoren, lau aldiz errepikatu du eskaera hori, eta horietako bati ere ez zaio erantzun. Beraz, ez zaio adierazi zergatik ez diren bere eskaerak baietsi.

2. Ondoren, erakunde honek Altsasuko Udalera jo zuen, gai horri buruzko informazio eske.

2024ko abuztuaren 29an emandako txostena jaso zen, honako hau adieraziz:

"Lehenengoa.- (...) andreak hainbat aldiz aurkeztu ditu eskaerak Altsasuko Udalean, erakunde honek jostailuak eta azukre-kotoia saltzeko postu bat jartzeko bide publikoa okupatzeko baimena eman dezan. Gai horri dagokionez Udalak erabaki zuen ez zuela baimenduko azukre-kotoiaren salmenta-posturik osasun-arrazoiengatik, postuan lan egiten duenak elikagaien manipulatzailearen txartela edukitzea  edo ez edukitzea gorabehera; jakina, mota horretako postua  baimentzeko modukoa balitz, derrigorrez eskatuko litzateke txartel hori  edukitzea.

Bigarrena.- 2024ko urtarrilaren 15ean (...) andreak zenbait eskabide aurkeztu zituen bide publikoan   jostailuak eta azukre-kotoia saltzeko postu bat jartzeko aurtengo  jaiegunen ospakizunetan. Eskaera hori kontuan hartuta Udaltzaingoak berriz ere jakinarazi zion Udalak ez duela azukre-kotoia saltzeko posturik baimenduko; ondoren eraginpeko pertsonak hainbat instantzia aurkeztu ditu egun desberdinetan, bide publikoa bakarrik jostailuak saltzeko postu bat jarriz okupatzeko baimena eskatuz. Hala ere, Udaltzaingoak emandako informazioaren arabera,  kasu horietan aldez aurretik beste pertsona batzuek aurkeztutako eskabideak daude, hau da, horiek ere  jostailuak saltzeko postuak jartzeko baimena eskatuz eta kontuan hartuta gehienezko postu kopuru bat baimentzen dela, ezinezkoa izan da (…) andreari baimena ematea (...).

Hirugarrena.- Arestian azaldutakoaren azken adibidea irailaren 11tik 15era ospatuko diren aurtengo Altsasuko Jaiak dira. Jaiaren gune nagusia eta garrantzitsuena Foruen Plaza da, eta plaza horretan jostailuak saltzeko postuak jartzeko eskaera ugari egonik, Udaltzaingoak, Alkatetzarekin batera, bost egun horietan gehienez hiru postu baimentzea erabaki du. Bada, kasu honetan (...) andrearen postua baimendu daitekeenez,  azukre-kotoiaren salmenta ez sartzeagatik, ezin izan da baimendu, bere eskaera aurkeztu aurretik (2024ko ekainaren 12a) ezarrita zegoen postu-muga baino kopuru handiagoan era formalean aurkeztutako eskaerak zeudelako.

Laugarrena.- Jostailuak saltzeko gehieneko postu kopuru bat ezartzearena aipatu dugu eta garrantzitsua da hori azpimarratzea, ezin dugulako ahaztu horrelakoak jartzeak  eragina duela espazio publikoan eta ezinezkoa dela  postuak jartzeko aurkezten diren eskaera guztiak onestea. Era berean, nahitaez adierazi behar da horrelako postuak baimentzen diren jaiegunetan, postu horiek espazio publiko berean (kalean edo plazan) jartzen direla eta, ondorioz, ezin dira postu guztiak baimendu, horrela gune horien erabilera eta gozamena bermatzeko kasuan-kasuan ospatzen diren jaiegunen ondorioz gune horietan bertan egiten diren ekitaldiak garatzeko.

3. Jasota utzi den bezala kexaren xedea Altsasun jostailuen eta azukre-kotoiaren postu bat jartzeko baimen-eskaera batzuei arretarik ez eskaintzea da.

Interesdunak adierazten du azken urteotan hainbat baimen-eskaera aurkeztu dituela Altsasun jostailu eta kotoi postu bat jartzeko. Udalak, ordea, ez die erantzunik eman, eta, beraz, interesdunak ez daki zergatik ez diren eskaera horiek kontuan hartu, 2022an gertatu zenaren kontra.

Udalak, beste alde batetik, adierazten du azukre-kotoia saltzeko postuak ez baimentzea erabaki zuela. Era berean, gogorazten du interesdunari horren berri eman ondoren, jostailu-postu bat jartzera mugatutako eskaerak aurkeztu dituela, baina ez direla onartu, aurretik antzeko lanpostuak jartzeko beste eskaera batzuk aurkeztu direlako.

4. Kexa hau ebazteko, lehenik eta behin adierazi behar da, ikuspegi juridikotik, erakunde honek zalantzak dituela toki-erakunde batek azukre-kotoia, produktu hau osasuntsua ez izateagatik, saltzeko postuak jartzeko baimenak sistematikoki ukatu behar direla erabaki ahal izateari dagokionez, indarrean dagoen legediaren arabera produktua erostea eta saltzea erabat legezkoa denean.

Ildo horretatik ez dago zalantzarik toki-erakundeak nolabaiteko diskrezionalitatea duela bide publikoa zein postuk okupa dezaketen erabakitzeko orduan; dena dela, berez  diskrezionalitatea dena  arbitrariotasun bihurtu ez dadin, Administrazioak horri buruz hartzen dituen erabakiak onargarriak izan behar dute maila juridikoan eta faktikoan.

Ikuspegi juridikotik, esan den bezala, ez dirudi azukre-kotoia erosteko eta saltzeko eragozpenik dagoenik.

Ikuspegi faktikotik, iritzi orokorra da azukre-kotoia ez dela nutrizio-produktu optimoa; hala ere, egoera horretan bertan bide publikoetan, batez ere gure udalerrietako jaietan,  jartzen diren postuetan saltzen diren produktu-sorta zabala aurkituko genuke.

5. Hori argitu ondoren, aztergai dugun kasu honetako arazo nagusia ez da erakunde honek ez dakiela toki-erakundeak zein arau-aginduren arabera erabaki dezakeen bere udalerrian azukre-kotoia saltzeko postuak jartzeko baimenik ez ematea; arazoa da baimen horien eskatzaileak berak ez dakiela eta, horren ondorioz, de facto galarazi egiten zaiola erabaki horiek agintari eskudunaren aurrean errekurritzea.

Ildo horretatik, interesdunak bere kexan adierazten du bere eskaerei ez zaiela idatziz erantzun eta horrek urratu egingo lituzke Administrazio Publikoen Administrazio Prozedura Erkidearen urriaren 1eko 39/2015 Legearen 21. eta 35. artikuluak eta Nafarroako Toki Administrazioari buruzko uztailaren 2ko 6/1990 Foru Legearen 318. artikulua.

Horri dagokionez, Udalak bere txostenean ez du hori ukatzen; aitzitik, adierazten  duen gauza  bakarra da Udaltzaingoak interesdunari adierazi ziola ez zela baimenduko azukre-kotoia saltzeko posturik jartzea eta, logikoa denez, informazio-helarazpen hori ezin da baliozko erantzuntzat jo aipatutako artikuluen ondorioetarako.

Horregatik guztiagatik, erakunde honek egokitzat jotzen du Altsasuko Udalari gogoraraztea herritarren eskaerei garaiz eta behar bezala erantzuteko legezko betebeharra duela.

6. Beraz, eta Nafarroako Foru Komunitateko Arartekoaren erakundea arautzen duen uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legearen 34.1. artikuluak ematen dizkion eskumenen arabera, hau jo du beharrezkotzat:

Altsasuko Udalari gogoraraztea herritarren eskaerei garaiz eta behar bezala erantzuteko legezko betebeharra duela.

Aipatutako foru legearen 34.2 artikuluaren ondorioetarako erakunde honek onartutzat jotzen duen erabaki honen formulazioarekin amaiera ematen zaio gai honetan esku hartzeari eta, era berean, kexaren egileari jakinarazten zaio.

Hala ere, horri buruzko oharren bat egin edo ez duzula onartzen adierazi nahi  bazenu, gehienez ere aipatu den 34.2 artikuluan ezartzen den bi hilabeteko epean egin dezakezu, eta horrek kasua dagokion urteko txostenean sartzea eragingo du.

Adeitasunez,

El Defensor del Pueblo de Navarra

Nafarroako Arartekoa

 

Patxi Vera Donazar

Partekatu edukia