Partekatu edukia
Hirigintza eta Etxebizitza
Gaia: Desacuerdo con suspensión renta básica emancipación jóvenes.
Etxebizitza
Sustapen kontseilaria
Kontseilari jauna:
2014ko urriaren 23an […] jaunak aurkeztutako idatzi bat jaso nuen. Horren bidez, kexa bat jarri zuen emantzipaziorako oinarrizko errenta eskubidearen etete prozeduraren hasiera dela eta.
Zera azaldu zidan idazki horretan:
2010eko urtarrilaren 1ean emantzipaziorako oinarrizko errentarako eskubidea aitortu zitzaion.
Pasa den 2014ko irailean jakinarazi zioten emantzipaziorako oinarrizko errenta eskubidearen etete prozeduraren hasiera, aipatutako araudiaren 2.1.c) artikuluan ezarritako irizpidea ez delako bete, zeinaren bidez 2011ko ekitaldian 22.000 euro baino txikiagoak diren urteko diru-sarrera gordinak ematen dizkion diru-sarrera iturri bat izan behar duen.
Jarraian, Sustapen Departamentuari eman nion kexaren berri, gaiaren gainean informa nintzan.
Departamentu horren txostenak, pasa den azaroaren 14an jasotakoak, honakoa dio:
“2014ko urriaren 27ko bere idatziarekin lotuta, […] jaunak aurkeztutako kexaren ondorioz irekitako Q/14/898/U espedienteari erreferentzia egiten diona, Gazteen Emantzipaziorako Oinarrizko Errentaren ordainketaren behin-behineko etetea dela eta 2011ko ekitaldian 22.000 euro baino gehiago kobratzeagatik kitapen bat kobratu zuelako (RBE0316020100520610F espedientea), Sustapen Departamentuak honakoa jakinarazi zion:
2010eko martxoaren 9an […] jaunak emantzipaziorako oinarrizko errenta eskatu zuen. Eskaria baloratu ondoren, positiboki ebatzi zen kexagileari dagokion laguntza ondorioetarako data 2010eko apirilaren 1a izanik aitortzea eta 2012ko azarora arte egon zen jasotzen.
Aurrerago, gazteen emantzipaziorako oinarrizko errenta erregulatzen duen azaroaren 2ko 1472/2007 Errege Dekretuaren 6. artikuluan ezarritakoa kontuan hartuz, ofizioz egiaztatu zen […] jaunak 2011n jasotako urteko diru-sarrera gordinak (23.573,56 euro) ezarritako muga legala gainditu zutela (22.000 euro) eta gertakari hori ez zela zuzenean jakinarazi. Horregatik, 2014ko irailaren 18ko Lurralde Antolaketa, Mugikortasun eta Etxebizitzaren Zuzendari Orokorraren ebazpen baten bidez (2014ko urriaren 7an jakinarazitakoa) Emantzipaziorako Oinarrizko Errentaren etete prozedura abiarazi zen.
2014ko urriaren 14an kexagileak alegazioak aurkeztu zituen aipatutako ebazpenaren aurka Ekonomia, Ogasun, Industria eta Enplegu Departamentuko erregistroan, Informazio eta Lurralde Bulegoek Atalean.
Aurrerago, pasa den urriaren 16an, interesduna NASUVINSA enpresaren bulegoetara joan zen, emantzipaziorako oinarrizko errentaren espedienteen kudeaketa egiten duena, Ekonomia, Ogasun, Industria eta Enplegu Departamentuan alegazioak aurkeztu zituela jakinaraztera, bere gizarte langileak hala eskatuta. Egoera ulertarazteko ezintasunaren aurrean, aurretiko hitzordua eman zitzaion 2014ko urriaren 20rako, senide batekin joan zedin.
Bestalde, 2014ko urriaren 17an Mendilloriko auzoko unitatearen gizarte langilea NASUVINSArekin jarri zen harremanetan kasu honen gaineko informazioa eskatzeko, berehala eman zietena.
Gainera, 2014ko urriaren 20an kexagilea berriro ere zuzendu zen NASUVINSAko bulegoetara bere amarekin batera, eta hari azaldu zioten egoera.
Kexa idatzian aipatutako gaiaren oinarria dela eta ([…] jaunak ez zekiela kitapena kobratzeak bere diru-sarrerak handitu zitzakeela eta hori dela eta emantzipaziorako oinarrizko errenta jasotzeko ezarritako gehieneko diru-sarreren irizpidea ez betetzea), aipatu beharra dugu lehenik, interesdunaren alegazioak lehenbailehen erantzungo direla eta hala badagokio dagokion itzulera espedientea abiaraziko dela.
Dena den, planteatutakoaren antzeko kasuetan departamentuak jarraitutako irizpidea aurreratuko da.
Gazteen emantzipaziorako oinarrizko errenta erregulatzen duen azaroaren 2ko 1472/2007 Errege Dekretuaren 2.1.c) artikuluak ezartzen duenez, laguntza horren onuradunek ohiko diru-sarrera iturri bat behintzat izan behar dute, urtean 22.000 euro baino txikiagoak diren diru-sarrera gordinak ematen diena. Kopuru honen zenbaketaren ondorioetarako, kontuan izango dira urte naturalari dagozkion diru-sarrerak.
Bestalde, Errege Dekretuaren 3.4 artikuluak dio laguntzak mantentzeak laguntzaren eskubidea aitortzeko gaitzen duten baldintzak mantentzea dakarrela, eta onuradunari dagokiola administrazioari aitorpena oinarritu zuten baldintzen edozein aldaketa berehala jakinarazteko betebeharra.
Horrela, aipatutako errege dekretuaren 2.1 c) artikuluak ezartzen duena betez, […] jaunak, gainontzeko eskatzaileak bezala, aitorpen arduratsu bat sinatu zuen, 14.500 euroko ohiko diru-sarrerak izango zituela aurreikusiz. Gainera, laguntzaren eskatzaileak laguntza jaso ahal izateko exijitutako edozein irizpide ez betetzea suposatuko duen edozein egoera jakinarazteko konpromisoa hartu zuen.
Adierazitakoa ikusita, ondorioztatu da 2011n izandako diru-sarreren kopurua ezagutu ondoren, 23.573,56 euro, interesdunaren ardura zela ekitaldi horretan arauak emantzipaziorako oinarrizko errenta jaso ahal izateko gehienezko urteko gordin bezala ezarritako 22.000 euroak gainditu dituela jakinaraztea. Hala ere, ez zen jakinarazpenik egin eta ez zen aipatutako irizpidea bete ez zela egiaztatu administrazioaren beraren ofiziozko jardun bat egin arte.
Araudiak aipatzen duen irizpidea bete ez zela egiaztatu ondoren, 2010eko ekitaldian jasotako diru-sarreren 22.000 euroen muga gainditzean eta kexagilearen komunikazio faltaren aurrean, 1472/2007 Errege Dekretuaren 9.3 artikuluak dion bezala jardutea dagokio, laguntzak jasotzeko baldintzak eta irizpideak bete ez direnez jasotako kopuruen itzulera emango dela aurreikusten duena, euren atzerapen interesekin batera, azaroaren 17ko diru-laguntzen 38/2003 Lege Orokorrean ezarritakoaren arabera.
Kitapenaren ondorioz jasotako diru-sarreren gogoetari dagokionez, aipatu beharra dago dagoeneko aipatutako 2.1.c) artikuluan ezarritako ohiko diru-sarrera iturri kontzeptua interpretatzeko argigarria dela azaroaren 2ko 1472/2007 Errege Dekretuaren arrazoiak azaltzea, laguntza hau jasotzeko oinarrizko hiru irizpide ezartzen direla ezartzen duenean: 22 urte betetzetik 30ak bete arte, etxebizitza bat izateko baldintzak betetzea eta ohiko diru-sarrera iturri bat izatea; edonola ere, urteko gehieneko diru-sarrerak ezarri dira.
Bestalde, 1472/2007 Errege Dekretuaren 2.1.c) artikuluak berak ezartzen du ohiko diru-sarrera iturria dutela joko dela norberarentzat edo besteentzat lan egiten dutenak (…). Beraz, iturri horretatik datozen diru-sarrera guztiak erregulartzat joko dira.
Besterentzako lan egiten dutenen kasuan, diru-sarreren kontrola egiteko kontuan izandako diru-sarrerak dagokion errenta aitorpenean lanaren etekin osoetatik eratorritako gisa agertzen direnak dira, horrelakotzat kontraprestazioak edo erabilerak jo daitezkeelarik, edozein modutan (diruan edo salgaietan), zuzenean edo zeharka, lan pertsonaletik edo lan edo estatutu harremanetik datozenak, guztiak diru-sarreratzat joko direlarik emantzipaziorako oinarrizko errenta jasotzeko irizpidea egiaztatzeko ondorioetarako.
Horrela, kontzeptu horren barruan soldaten, langabeziako prestazioen, ordezkaritza gastu gisako ordainsarien, bidai gastuetarako dieta eta diru sarien ondorio gisa jasotako diru-sarrerak daude.
Horregatik, azkenean lanaren etekin gisa jasotako diru-sarrerak 22.000 euro baino gehiago dira, kasu honetan bezala, ekitaldia bitartean emantzipaziorako oinarrizko errenta gisa jasotako kopuruak itzuli behar dira. Aldiz, aipatutako kopurua baino handiagoak badira, laguntza jasotzeko irizpidea betetzen da. Kasu honetan, espedientearen dokumentazioaren arabera, argia da kexagileak 2011 bitartean jasotako diru-sarrerak laguntza jasotzeko gehieneko kopuru bezala ezarritako urteko 22.000 euro gordinak baino handiagoak direla. Legeak ezarritako muga objektiboa da.
Adibide bezala, emantzipaziorako oinarrizko errenta jasotzearekin lotutako gai bati buruz, Galiziako Justizia Auzitegi Nagusiko Administrazioarekiko Auzietako Salak martxoaren 21eko 452/2012 zenbakidun epaian adierazi zuen azkenik, helburu hauetarako aurrekontu esleipenaren murrizketa dela eta, bide publikoen erabilera dakarrena, logikoa dela materia erregulatzen duen araudian jasotako irizpideak zehatz-mehatz betetzeko exijitzea, eta ez litzateke justifikatua egongo araudiak exijitzen duena zorrotz betetzen ez duen eskatzaile bati pribilegiodun tratu bat ematea.
Irizpide hau Nafarroako Justizia Auzitegi Gorenaren Administrazioarekiko Auzietako Salaren 2014ko maiatzaren 15eko 255/2014 Epaiak berretsi du, edo Auzitegi beraren ekainaren 6ko 431/2012 Epaiak, diruz lagundu daitezkeen onura zehatzak lortzeko aukera baieztatzen duena, adarraren araudiak zehazki exijitutako eta jardun hauetan ezar daitezkeen irizpideak ematen baldin badira, etxebizitza eremuan eta egoitza eraikuntzaren sustapenean babestu daitezkeen jardunak arautzen duen urtarrilaren 9ko 4/2006 Foru Dekretua bezala (…).
Laguntza eta sustapen administrazio jardun mota hauek izaera arautu eta zorrotza dute. Modu horretan, arauek exijitutako irizpide guztiak eman eta betetzen dira edo diru-laguntza ez da ezartzen edo ulertzen. Izaera arautu eta zorrotz hau horrelakoa da zergadun guztien diru publikoarekin egindako liberaltasun jardunak diren heinean, beraz, irizpideak exijitzea ukaezina da.
Islatu den bezala, kexa […] jaunak 2011n jaso zuen emantzipaziorako oinarrizko errentaren itzulera errazteko jardunen hasierarekin lotuta aurkeztu zen, ezarri beharreko araudiak zehaztutako urteko diru-sarrera gordinen muga gainditzean.
Espedientetik ondorioztatu daitekeen bezala, emantzipaziorako oinarrizko errenta horren kudeaketarako aurreikusitako prozedura irizpideak jarraituz, bere garaian urteko 14.500 euroko diru-sarrera aurreikuspena aitortu zuen, lan kitapen bat dela eta gainditu zena, azkenik 2011n 23.573,56 euro jaso zituelarik, Sustapen Departamentuaren jardunen hasiera zehazten duena.
[…] jaunak dio ez zekiela kitapen horrek zenbatu daitezkeen diru-sarrerak handitzea suposatu dezakeela, eta bere gaur egungo egoera lazgarria dela, ez baitu etxerik ezta lanik ere.
Erakunde honek uste du emantzipaziorako oinarrizko errentaren itzulera neurriak kasu honetan ondorio bidegabea, proportziorik gabekoa eta laguntzaren helburuarekin bat egiten ez duena sortu dezakeela, hura erregulatzen zuen araudiaren ezarpen tasatu edo ia automatikoa egin den arren.
Kode Zibilaren 3. artikuluak ezartzen du arauak beraien hitzen zentzuaren arabera interpretatuko direla, testuinguruari, aurrekari historiko eta legegintzazkoei eta haiek aplikatu behar diren garaiaren errealitate sozialari begiratuta, funtsean haren izpirituari eta helburuari erreparatuta.
Emantzipaziorako oinarrizko errenta erregulatzen duen araudiak eta hura osatzen duen diru-laguntzen legediak aurreikusten duten itzulera betebeharra gaur egunekoa bezalako testuinguru batean interpretatu behar da, gazteen kolektiboa gehien zigortzen duen krisi ekonomiko batean islatuta eta gizarte bazterketa arriskuan daudenak.
Testuinguru horretan, bere diru-sarrera gordinak ez ohiko diru-sarrera bat dela eta (lan harremanaren kitapena) ezarritako muga gainditu zutela %7,5eko gutxi gorabeherako alde batengatik orduan nahi zuen egoitza helburuari bere laguntza ezarriz eta gaur egun prekariotasun larriko egoera ekonomiko batean dagoen gazte bati duela urte batzuk jasotako emantzipaziorako oinarrizko errenta itzultzeko exijentzia, aurreratu dugun bezala, bidegabea da eta ez doa laguntzaren helburuarekin bat, diru-sarrera baxuak zituzten gazteen emantzipazioa sustatzea, alegia.
Gogoeta hauekin lotuta, adierazi beharra dugu herri administrazioen araubide juridikoaren eta administrazio prozedura erkidearen legearen 106. artikuluak berrikuspen administrazio eskumena ez hertsiki tasatutako arrazoiengatik mugatzen duela, hau da, jardunen agindua dela, igarotako denbora dela edo beste egoerak direla bere jarduna berdintasunaren, asmo onaren, partikularren eskubideen edo legeen aurkakoa denean. Agindu hau inspiratzen duen printzipio orokorrak administrazioaren eskumen aztertzailearen emaitzaren salbuespen edo aldaketa bat justifikatu dezake, legez ezarritako arrazoia ematen den arren, egoeren goratzeak hala aholkatzen badu.
Horrenbestez, Nafarroako Foru Komunitatearen Arartekoaren uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legearen 34.1. artikuluak esleitzen dizkidan ahalmenei jarraituz, egokitzat jo dut honako hau:
Sustapen Departamentuari kexagileak 2011n jasotako emantzipaziorako oinarrizko errentaren itzulerari dagozkion jardunak artxibatzeko iradokitzea.
Aipatutako uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legearen 34.2. artikuluan ezarritakoarekin bat eginez, une honetan Sustapen Departamentuak gehienez ere bi hilabeteko epea dauka helarazitako gomendioa onartzen duen jakinarazteko eta, hala badagokio, hura betetzeko hartuko dituen neurrien berri emateko.
Adeitasunez, eta zure erantzunaren zain,
El Defensor del Pueblo de Navarra
Nafarroako Arartekoa
Francisco Javier Enériz Olaechea
Partekatu edukia