Partekatu edukia
Función Pública
Gaia: Irregularidades en provisión de plaza de director del colegio de Puente La Reina
Exp: 10/351/E
Nº: 111
Funtzio Publikoa
2010eko maiatzaren 4an, [?] andreak aurkeztutako idazki bat sartu zen erakunde honetan; haren bidez, Garesko Ikastetxe Publikoko zuzendaritza hautatzeko prozesuan izandako zenbait irregulartasunen berri ematen zuen. Prozesu hartan, kexa-egilea beste pertsona batekin lehiatu zen.
Kexarekin batera, Hezkuntza Departamentuko Ikuskapenen eta Zerbitzuen zuzendari nagusiaren 2010eko apirilaren 23ko txostenaren kopia aurkeztu zuen; txostenean, hautapen prozesu osoaren balorazioa egin ondotik adierazten zen prozesu osoa baliogabetzeko moduko irregulartasunak gertatu izanaren zantzuak egon zitezkeela.
Kexa aztertuta, erakunde honek zehazki esku hartzeko zer aukera zituen jakiteko, erakunde hau bera arautzen duen uztailaren 3ko 4/2000 Foru Legeak ezarritakoari jarraiki, txosten bat eskatu zitzaion 2010eko maiatzaren 6an Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuari.
2010eko maiatzaren 26an, Hezkuntza Departamentuaren txostena jaso genuen erakunde honetan. Haren edukia aldiro aipatuko dugu ebazpen honetan egiten den azterketan.
Ondoren, 2010eko maiatzaren 31n, erakunde honek Hezkuntza Departamentuari eskatu zion hautapen prozesuaren espediente osoaren kopia igor zezan, Ebaluazio Batzordeko kideek izenpetutako agiri guztiekin batera.
2010eko ekainaren 16an, Hezkuntza Departamentuaren idazkia jaso zen erakunde honetan, hautapen prozesuari buruz eskatutako dokumentazioaren kopiarekin batera.
Hona, oro har, Garesko HLEIPko zuzendaria hautatu eta izendatzeko baliatutako prozesua:
Izangaiak |
Puntuazioa I. atala Merezimenduak |
Puntuazioa II. atala Zuzendaritza Proiektua |
Puntuazioa, guztira |
Gai/Ez gai |
[?] |
4,55 |
7,5 |
12,05 |
GAI |
[?] |
9,38 |
4,25 |
13,63 |
EZ GAI |
Hautapen prozesua azalduta eta izandako gorabeherak nabarmenduta, jarraian doaz Hezkuntza Departamentuak igorritako txostenean prozesuari buruz egiten diren hausnarketak.
Hezkuntza Departamentuak gertakariak aztertu eta gero atera duen ondorioa da hautapen prozesuan ez dela irregulartasunik gertatu. Izan ere:
Erakunde honek egin beharreko azterketaren ondorioetarako, Klaustroaren ordezkari ziren kideek eginiko adierazpenak balioesten hasi beharrik gabe, hautapen prozesuaren zuzentasuna edo zuzentasunik eza argitzeko funtsezko osagaia da [?] andreak aurkeztu eta defenditutako Zuzendaritza Proiektuari Ebaluazio Batzordeko hiru kideek emandako puntuazioa (0, 0 eta 2 puntu, hurrenez hurren), horrek eragin zuelako batez besteko puntuazioa 4,25ekoa izatea eta, horrenbestez, hautagaia bazterturik gelditzea, gutxieneko mugara ez iristeagatik. Kontua da, beraz, argitzea ea puntuazio horiek arrazoizkoak eta behar bezala arrazoituak izan diren ala, aitzitik, justifikaziorik izan ez duten eta, horrenbestez, ezin diren sartu organo kalifikatzaileen diskrezionalitate teknikoaren aterpean.
Azterketa hori egiteko, hasteko, gainditu gabeko Zuzendaritza Proiektuaren edukia azaltzea komeni da. Proiektuak sei atal ditu.
Lehenengoaren arabera –“Proiektuaren Justifikazioa”–, proiektua tresna egokia da ikastetxeko zuzendaritzak garatu nahi dituen planteamenduak taxutzeko eta zehazteko.
Bigarrena –“Ikastetxearen ezaugarriak”– ondoko azpiataletan banatzen da: 1. Testuinguru sozioekonomikoa (gain-gainetik azaltzen dira Garesko herriaren testuinguru geografiko eta soziala). 2. Ikastetxearen egoerari buruzko azterketa. Ikasleria, irakasleria eta langileria deskribatzen dira, bai eta ezarritako bideen bitartez gurasoek duten parte-hartzea ere. Azpiatal honetan parte-hartze hori hobetzeko lau puntu adierazten dira: Eskola Kontseilua, Klaustroa, Tutoretzak; Zikloko ekipoak, eta Koordinazio Pedagogikoko Batzordea. Organo horiei dagokienez, bakoitzaren funtzionamenduaren alde onak eta txarrak identifikatu eta deskribatzen dira. Proiektuaren egilearen ustez, horien funtzionamendua ona da oro har. Halere, organo horiek hobetzeko zenbait proposamen egiten ditu eta eduki beharreko baliabideak aipatzen ditu (informazioaren eta komunikazioaren teknologiak egokien garatzeko proposamen bat egiten du), ikastetxeko instalazioak deskribatzen ditu (ikastetxeak 2000tik aitzina izandako bilakaera azaldu ondoren, hurrengo urteetan ustez egin beharko diren handitzeak aztertzen ditu), eta, azkenik, zerbitzu osagarrien –jantokiaren eta garraioaren– beharrizanei buruzko azalpena eta azterketa egiten du, eta bi horien alde onak eta ahuleziak nabarmentzen ditu.
Hirugarrena –“Helburuak”– lortu nahi den ikastetxe motaren ezaugarriez ari da, eta ikastetxearen ezaugarri horiek erdieste aldera hartu beharreko neurriez. Hauek dira planteatzen dituen helburuak: bizikidetasun-eskola, eskola parte-hartzailea, kalitatezko eskola berritzailea, eskola integratzailea, aniztasunari aurre egiten diona, baliabide trebeekiko eskola, errealitate berrien hartzailea, eskola ekologista.
Laugarrenak “Jarduketa ildoak” du izenburu. Atal honek taula luze bat jasotzen du. Taula horretan, ikastetxean hobetu beharreko zazpi puntu deskribatzen dira bata bestearen ondotik, eta puntu horietako bakoitzean garatu beharreko jarduketa zehatzak ematen dira (zenbait puntutan, 25 jarduketa jasotzen dira), jarduketak burutu behar dituzten organoak, aplikatu beharreko baliabideak, jarduketaren ebaluazio etengabearen prozesua eta jarduketa bakoitza egiteko epea.
Bosgarrenean –“Proiektuaren ebaluazioa”–, Zuzendaritza Proiektuaren aplikazioa ebaluatzeko eginen diren urratsak eta lortutako emaitzen azken ebaluaziorakoak deskribatzen dira.
Seigarrenean –“Pertsona bakarreko gobernu organoei buruzko proposamena”–, ikastetxearen etorkizuneko gobernu taldearen osaera deskribatzen da.
Zuzendaritza Proiektuaren edukien azalpena egin ondotik, komeni da besterik gabe gogoraraztea zer jurisprudentzia dagoen probak –kasu honetan zuzendaritza proiektuak– ebaluatzean diskrezionalitate teknikoaren esparruari eta norainokoari buruz merezimenduen lehiaketa bidezko hautapen probetan.
Konstituzio Auzitegiaren otsailaren 6ko 34/1995 Epaiak ondokoa ezarri zuen Administrazioaren organoen diskrezionalitateari dagokionez, egindako jardueraren izaerak eskatzen dituen ezagutza espezializatuetatik heldu diren irizpideak sustatzen eta aplikatzen dituztenez gero: “egiazkotasunaren edo arrazoizkotasunaren presuntzioa du bere jardun administratiboan, eta horretarako bermea da kalifikazioa emateko ezarritako organoen espezializazioa eta inpartzialtasuna”; eta ondokoa zehazten du: “iuris tantum erako presuntzioa da hori, zeina aldaraz baitaiteke egiaztatzen bada arau-hausteren bat gertatu dela edo ez dela ezagutzen organo kalifikatzaileak ustez izan behar zuen arrazoizko jokabidea izan duen, dela botere-desbideratzearengatik, dela arbitrariotasunarengatik, dela erabilitako irizpideek inolako justifikaziorik ez izateagatik”.
Auzitegi Gorenaren doktrinak ere behin eta berriro azpimarratu du organo kalifikatzaileen diskrezionalitate teknikoa administrazioaren jardunaren egiazkotasunaren edo arrazoizkotasunaren presuntziotik heldu dela, eta horretarako bermea dela kalifikazioa emateko ezarritako organoen espezializazioa eta inpartzialtasuna, “iuris tantum” erako presuntzioa da hori, zeina aldaraz baitaiteke egiaztatzen bada arau-hausteren bat gertatu dela edo ez dela ezagutzen organo kalifikatzaileak ustez izan behar zuen arrazoizko jokabidea izan duen, dela botere-desbideratzearengatik, dela arbitrariotasunarengatik, dela erabilitako irizpideek inolako justifikaziorik ez izateagatik (Auzitegi Gorenaren 2009ko irailaren 15eko Epaia –RJ/2010/806); hartara, botere publikoen arbitrariotasun-debekuaren bermea aplikatuta (Espainiako Konstituzioko 9.3 artikulua) hautapen-erabaki baten baliozkotasuna akastuntzat jo beharra dago baldin eta frogatuta badago ez dagoela arrazoizko zioen bidez justifikatuta, edo, emandako zioek ez badute baliatu beharreko datu objektiboetan oinarri materialik, edo agerikoa baldin bada ez dela ez egiazkoa ez arrazoizkoa. Auzitegi Gorenak zehazten du « ...diskrezionalitatean ezin direla bidezko zioak kontrolatu, baina zioak ezagutu beharra dagoela, hain zuzen ere aztertu ahal izan dadin erabakia arrazoizko diskrezionalitatearen fruitu den ala funtzionarioen apetaren edo aldartearen fruitu den; azken finean, diskrezionalitatearekin edo diskrezionalitaterik gabe, Administrazioak bere jardunaren bidez soilik bila dezake interes orokorrari zerbitzurik onena ematea, eta, hortaz, jasota utzi behar ditu xede hori abalatzen duten eta bestelako edozein bidegabekeria baztertzen duten arrazoiak». Auzitegi Gorenaren 1994ko maiatzaren 5eko Epaia –RJ/1994/3781–.
Hezkuntza Departamentuaren txostenaren arabera, Ebaluazio Batzordeko hiru kideek modu arrazoituan justifikatu dute puntuazio txikienak jarri izana. Erakunde honek, ordea, ezin du iritzi horrekin bat egin, izan ere:
Zuzendaritza Proiektuaren egitura bat dator abenduaren 1eko 548/2009 Ebazpenean ezarritako parametroekin. Ikastetxearen ezaugarrien azalpena nahikoa da, haren alde positiboak eta negatiboak identifikatzen baititu. Erdietsi beharreko helburu zehatzak eta jarduketa ildo ugari jartzen ditu, modu errealista eta zehatzean, eta beharrezkoak diren bitartekoak eta baliabideak aipatzen ditu, jarduketak egiteko epeak ezartzen, eta abar. Finean, Zuzendaritza Proiektua osoa da, eta atalez atal behar bezala garaturik dago. Hortaz, erakunde honen iritziz, ikusita proiektuaren xede diren osagaiak eta edukiak, proiektua irakurtzean ederki identifikatzen direnak, ez dago inolaz ere justifikatuta gutxieneko puntuazioa, hau da, 0 puntu, eman izana. Adibidez, nekez ulertzen da 0 puntu emateko erabilitako argudioetako bat izatea proiektuak azaletik eta behar bezalako argitasunik gabe azaltzen dituela ikastetxearen ebaluazioa eta jarduketa ildoak. Erakunde honen ustez, aitzitik, proiektua arretaz irakurri ondoren, eta alde batera utzita proiektuan ematen diren jarduketa ildo ugariekin bat etorri ala ez, ez da arrazoizkoa esatea jarduketa ildoak azaletik eta behar bezalako argitasunik gabe ematen direla. Esan beharra dago beste proiektuak, oro har, ez duela azalpen zabalago edo zehatzagorik ematen, eta, halere, gehieneko puntuazioa eman zaiola.
Bestalde, Zuzendaritza Proiektuari gutxieneko puntuazioa emate aldera Ebaluazio Batzordeko kideek darabiltzaten arrazoi gehienak ez dira objektiboak, baizik eta izaera subjektibokoak, eta proiektuan berean baino areago oinarritzen dira proiektuaren egilearen nortasunaren ezagupenean, eta eztabaidagarriak dira, nork bere iritzia izan dezakeelako ikastetxearen zuzendaritza bere gain hartze aldera proiektuaren egileak izan dezakeen gaitasun profesionalari buruz, ikastetxearen errealitateari buruz, ikastetxearen beharrizanei buruz eta etorkizuneko jarduketei buruz. Halatan, lan baten ebaluazio teknikoaren oinarrian egon behar duten irizpide objektiboetatik urrun samar daude zenbait iritzi, adibidez helburuak betetzen zail direla, edo bere pentsamendu ideologikoaren aurkako helburuak ezartzen dituela. Proiektuaren egileak dio ikastetxeko zuzendaritza organoen funtzionamendua eta ikastetxeko parte-hartzea onak direla, eta Ebaluazio Batzordeko kide diren irakasleak ez daude horrekin ados, baina horrek ez du nahitaez erakusten proiektuaren egilearen ikuskera okerra edo faltsua denik, ez behintzat haien erabateko gaitzespena merezi izateraino. Betiere, proiektuan ikastetxearen funtzionamenduari buruzko iritziak edo jarrerak behar adina garatuta eta azalduta datoz, eta 0 baino puntuazio hobeagoa merezi du.
Ebaluatzaile bakoitzak arloari buruz duen ezagupen teknikoan oinarrituta egiten duen azterketa tekniko eta arrazoituaren arabera, Zuzendaritza Proiektuak puntuazio handiagoa edo txikiagoa merezi ahalko du, baina proiektua zeharo arbuiatzea eta 0ko puntuazioa ematea ezin da jo, erakunde honen iritziz, ebaluatzaileen jokabide arrazoizkotzat. Jokabide horrek ez du balorazioaren ondorioetarako baliatu beharreko datu objektiboetan oinarri materialik. Alegia, ebaluatzaileek emandako arrazoiak ikusita, argi esan daiteke haiek emandako kalifikazioak ez duela arrazoizko ziorik; izan ere, hain puntuazio zorrotz eta negatiboa justifikatzeko arrazoiak ez dira oinarritzen datu objektibo eta neurgarrietan, hartutako erabakiaren arrazoizkotasuna ikusteko modukoetan.
Funtzio publikoaren esparruko hautapen eta sustapen prozesuekin lotuta dagoen orok exijitzen dio kasuan kasuko administrazioari, eta zehazki epaimahai kalifikatzaileei, ahalegin handia egitea objektibotasunari eta inpartzialtasunari dagokienez. Halaber, hautapen prozesu batean alderdikeriaz edo modu irregularrean jardun izanari buruzko zalantza edo susmo orok exijitzen diote Administrazioari irizpide-araztasun handienarekin jardun dezan eta neurriak har ditzan, prozesu horren garbitasun-maila onargarriena gordetze aldera.
Kasu honetan, zalantza edo susmoa duen bakarra ez da suspenditutako izangaia soilik, Ebaluazio Batzordeko lehendakari eta ikastetxeko ikuskatzaileak eta Ikuskapenen eta Zerbitzuen zuzendari nagusiak ere –hau da, ikastetxeak ikuskatzeko ardura duten funtzionario publikoak– ohartu direlako gutxieneko puntuazioak eman dituzten Ebaluazio Batzordeko kideen jokabideaz, eta horren berri eman dute idatziz.
Zalantza eta susmo horiek aski dira berez hautapen prozesu bat bertan behera uzteko eta neurri zorrotzak hartzeko (beste Ebaluazio Batzorde bat izendatzea barne), izangaiei eman beharreko tratu berdintasuna eta Administrazioaren objektibotasuna ziurtatzeko.
Aurreko guztia dela eta, erakunde hau arautzen duen foru legeko 34.1 artikuluan ezarritakoari jarraituz,
Nafarroako Arartekoa
Francisco Javier Enériz Olaechea
Partekatu edukia