Albisteak

Nafarroako HIESaren aurkako Batzordeak eta SARE Elkarteak (GIB/HIESaren gaixoei laguntzekoa) gaur, asteazkenez, 2009ko uztailaren 1ean, Nafarroako Ararteko Javier Enérizekin elkarrizketatu dira, HIES gaixotasunari buruzko zenbait gairi buruz hitz egiteko.

Zehazki, Julia Munárriz eta Roberto San Martín joan dira bilerara, eta Nafarroako Arartekoarekin batera erakundeko idazkari nagusi Pilar Álvarez eta aholkularien buru Juan Luis Beltrán egon dira.

Elkarteen ordezkariek Arartekoari azaldu dizkiote Nafarroako Gobernuaren jardun administratiboan sar litezkeen hobekuntza batzuk, hain zuzen ere HIESa duten gaixoei eta haien senideei laguntzeko; esate baterako, elkarteei lan egiteko eta gaixotasunari buruzko zabalkunde jarduerak egiteko ematen zaien dirulaguntza handitzea (aurten, dirulaguntzak izoztu egin dira eta azken urteetan soilik KPIaren neurrian baizik ez dira gaurkotu). Orobat, Gizarte Gaietako Departamentua inplikatzeko beharra agertu dute, hain zuzen gaixoei eta haien ingurukoei gizarte laguntza emateko programa bat prestatze aldera. Eskerrak eman dizkiote Osasun Departamentuari lipoatrofiak osasun prestazioetan sartu direlako, gaixotasunak gaixoaren aurpegian uzten dituen aztarnak kentzeko.

Jakitera eman dituzten arazoetatik handienetako bat da C hepatitisaren koinfekzioa ere badutenei gibel transplanteak egiteari buruzkoa da. Azaldutakoaren arabera, transplanteak Nafarroako Klinika Unibertsitarioan egiten dira; Nafarroako ospitale publikoetan, berriz, ez da horrelako transplanterik egiten. Ez dira ezagutzen emandako organoaren hartzailea hautatzeko zein irizpide erabiltzen diren.

Halaber, jakitera eman dira serodiskordanteak diren eta infekzioak saihestuz ondorengoak eduki nahi dituzten bikoteen leku-aldatze fisikoan sortzen diren arazoak. Izan ere, uste dute gaur egun beste erkidego batzuetako kliniketan, eginiko hitzarmenen bitartez, aplikatzen diren ugalkortasun teknikak Nafarroan aplikatu beharko liratekeela.

Bi elkarteek kalkulatzen dute gaur egun Nafarroan 1.300 pertsona inguru daudela tratamenduan. Hala eta guztiz ere, gehien azpimarratzen dutena da infektatuen % 40k ez dakitela gaixotasuna dutela, zeren eta litekeena baita hamar urteren buruan ere sintomarik ez ematea. Hori dela eta, uste dute prebentzio-neurri handiagoak hartu behar direla gure artean dagoen gaixotasun horri aurre egiteko. Izan ere, gaur egun gutxiago hitz egiten da hari buruz eta hobera egin da eta luzatu egin da gaixoen bizi kalitatean eta bizi itxaropenean.

Gaixotasunaren prebentzioa da proposatzen dituzten neurrietako bat, batez ere hezkuntzaren arloan. Horretarako proposatzen dute gazteen hezkuntza curriculumetan behar diren balio afektibo eta sexualak sartzea, bai eta kutsatzeak saihestera zuzendutako jokabide-jarraibideak ematea ere.

Halaber, uste dute gaixotasunari buruzko osasun probak hobetu eta zabal daitezkeela.

Bestalde, etxebizitza erosteko hipoteka-maileguak izenpetzerakoan pairatzen duten bazterkeria, bizi-asegurua exijitu eta gaixotasunaren berri dutenean hipoteka-mailegua ukatzen zaielako eta eskubide duten etxebizitzarako sarbidea eragotzi egiten zaielako. Arartekoak adierazi du exijentzia hori gaixotasunaren ondoriozko bazterkeria kasu bat izan daitekeela, eta hori Konstituzioak galarazten duela. Horrenbestez, onartezina da.

Elkarteek aurreikusi dute urrian jardunaldi batzuk egitea beren eskubideei buruz eta bereziki lan munduan pairatzen dituzten bazterkeriei buruz. Horretarako, Nafarroako Arartekoa eta haren taldekideak gonbidatzeko kortesia izan dute, haietan aktiboki parte har dezaten.

Azkenik, Nafarroako Arartekoak elkarteekin baloratu du txosten bat egitea administrazioei proposatu ahal zaizkien berme-neurriei buruz, eraginkortasun handiagoaz joka dezaten eta herritarren kolektibo honen eskubideetan gaixotasunaren ondorioz gerta daitezkeen bazterkeria-kasurik ez gertatzeko.